Czy pracodawca ma obowiązek wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop? 

Kwestie związane z urlopem, wielu pracownikom przysparzają kłopotu. Zawarta w Kodeksie Pracy konstrukcja prawna dla wielu osób jest niejasna. Zarówno wówczas, gdy idzie o obliczenie aktualnie przysługującego nam urlopu, jak i w sytuacjach pokrewnych. Na przykład, gdy zastanawiamy się, czy za niewykorzystany urlop przysługuje nam jakakolwiek rekompensata. W niniejszym artykule, postaramy się rozwiać wszelkie wątpliwości, związane z zapisami Kodeksu. Ile dni urlopu wypoczynkowego Ci przysługuje? Czy pracodawca ma obowiązek wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop? Jeśli tak, to w jakiej wysokości? Zapraszamy do lektury! 

Urlop wypoczynkowy – ile dni przysługuje? 

Urlop wypoczynkowy to jedno z podstawowych praw pracownika. Każdy zatrudniony, niezależnie od pełnionej funkcji czy stażu pracy, powinien mieć świadomość co do zasad, na jakich może skorzystać z przewidzianej Kodeksem Pracy przerwy. Niemniej, obliczanie dni przysługującego nam urlopu, dla wielu zatrudnionych stanowi nie lada wyzwanie. Jak zatem to zrobić? 

Łączna ilość dni urlopu jakie nam przysługują, determinowana jest przez staż pracy – dla osób, o stażu pracy niższym, niż 10 lat, będzie to 20 dni urlopu. Z kolei dla osób o wyższym stażu, będzie to 26 dni. Co ważne, w skład stażu pracy, wliczany jest również okres edukacji, zależny od rodzaju ukończonej szkoły. I tak na przykład, absolwent liceum, do wyżej wymienionego okresu, powinien doliczyć 4 lata, a magister – 8 lat. Pełną informację na ten temat, zawierają stosowne przepisy Kodeksu Pracy. 

W trakcie roku kalendarzowego, pracownik otrzymuje 1/12 podstawowego wymiaru urlopu wypoczynkowego, na każdy przepracowany przez siebie miesiąc. Wynika stąd zatem, że aby obliczyć ile urlopu wypoczynkowego Ci przysługuje, powinieneś podzielić jego bazowy wymiar (20 lub 26 dni) przez 12, a otrzymany w ten sposób wynik pomnożyć przez liczbę przepracowanych miesięcy. 

Przeczytaj też: Umowa na okres próbny 2022 – jakie zmiany weszły? | Jak zwiększyć produktywność? 5 metod!

Co to jest ekwiwalent? Czy pracodawca ma obowiązek go wypłacić? 

Niemniej, często może dochodzić do sytuacji, w których nie uda Ci się wykorzystać przysługującego Ci urlopu – w części, lub w całości. Nie martw się – żaden z niewykorzystanych dni urlopu nie przepada. W sytuacji, w której łączący Cię z pracodawcą stosunek pracy zostanie rozwiązany (bez względu na przyczynę), a Tobie zostały do wykorzystania określone dni urlopu, wówczas pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia Ci określonego ekwiwalentu. 

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop, to po prostu rekompensata finansowa. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie można się go zrzec, wymienić na inne dobra, ani zmniejszyć przewidzianej prawem wysokości. Pracodawca ma obowiązek Ci go wypłacić bez względu na jakiekolwiek okoliczności – jeśli się od tego obowiązku uchyla, masz możliwość dochodzenia swoich praw drogą sądową. 

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop – kto może się ubiegać? 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, o ekwiwalent za niewykorzystany urlop może się ubiegać każdy pracownik, który nie wykorzystał wszystkich przysługujących mu dni urlopu. Przepis ten dotyczy oczywiście okresu zatrudnienia w firmie. Nie ma znaczenia ani staż pracy, ani rodzaj zajmowanego stanowiska. Trzeba ponadto pamiętać, że ekwiwalent za niewykorzystany urlop jest niezbywalny i niewymienialny. 

Warto wspomnieć, że o omawianą rekompensatę mogą ubiegać się również pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o dzieło, czy umowy zlecenie. Choć tutaj sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. W myśl aktualnych przepisów, pracodawca nie ma prawa zatrudnić pracownika na umowę inną niż umowa o pracę, jeżeli charakter wykonywanych przezeń działań spełnia definicję pracy zawartą w Kodeksie. Jeśli się tego dopuścił, pracownik po raz kolejny będzie miał możliwość dochodzenia swoich praw w sądzie, gdzie stawką będzie – między innymi – otrzymanie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop za cały okres pracy. 

Jak obliczyć wysokość ekwiwalentu? 

Obliczenie wysokości ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, pozornie jest dosyć skomplikowane – pod uwagę należy wziąć wiele czynników. Pierwszym z nich, stanowiącym bazę dla dalszych obliczeń, jest współczynnik ekwiwalentu urlopowego. Określa on przeciętną, miesięczną liczbę dni, jaką w ciągu roku zatrudniony przepracuje. W każdym roku, jego wysokość jest nieco inna – w roku 2022 wynosi on 20,92. 

Podstawę ekwiwalentu, stanowi wynagrodzenie z miesiąca, w którym prawo do urlopu zostało nabyte, ale niewykorzystane. W skład podstawy wchodzą również uśrednione, zmienne składniki wynagrodzenia z trzech poprzednich miesięcy, zależne od pełnionej przez pracownika funkcji i zakładowego regulaminu dotyczącego premii i dodatków. 

Wówczas, musimy zsumować miesięczne wynagrodzenie brutto pracownika z uśrednioną wartością wyżej wzmiankowanych dodatków i podzielić go przez aktualny współczynnik ekwiwalentu urlopowego. Otrzymany wynik dzielimy jeszcze przez dobową normę czasu pracy (co zazwyczaj stanowi 8 godzin), a ten mnożymy przez ilość godzin niewykorzystanego urlopu – pamiętając, że jeden dzień urlopu zawsze równa się ośmiu godzinom. I gotowe!